Bu yıl üç büyük milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşundan not artırımı alan tek ülke olan Türkiye’nin, S&P Küresel Ratings’ten kasımdaki değerlendirmede yeni bir not artışı daha alması bekleniyor.
1 Kasım’da Türkiye’ye ait bu yılki ikinci değerlendirmesini açıklaması beklenen S&P Küresel Ratings’in Kıdemli Yöneticisi Frank Gill, Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ve 1 Kasım’daki değerlendirmeye ait açıklamalarda bulundu.
Gill, Türkiye iktisadında siyaset değişikliğinin akabinde başta dış göstergeler olmak üzere birtakım kredi derecelendirme ölçütlerinin düzgünleştiğini ve bunlar ortasında en kıymetlilerinden birinin net döviz rezervlerindeki artış olduğunu lisana getirdi.
Cari açığın da çok süratli biçimde daraldığını ve bu yıl için cari açığın gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 1’inin biraz üzerinde seyretmesini beklediklerini söz eden Gill, Brent petrol fiyatlarının düşmeye devam etmesinin, cari açıktaki daralmaya katkı sunduğunu aktardı.
Gill, Türkiye’nin net altın ithalatındaki düşüşün de cari açığın azalmasına olumlu yansıdığını ve bunun çok değerli bir gelişme olduğunu belirterek, net altın ithalatının azalmasının yanı sıra Türk lirası mevduat faizlerinin yüzde 60’lara yaklaştığı göz önünde bulundurulduğunda, altın üzere riskten korunma eserlerinin hane halkı ve firmalar için daha az cazip hale geldiğini anlattı.
ANA GÜNDEM: HÜKÜMET SİYASETE BAĞLI KALCAK MI?
Kredi notu kararlarında net rezerv düzeyleri ve cari açıktaki olumlu eğilim başta olmak üzere birçok göstergeyi dikkate aldıklarını vurgulayan Gill, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bizim için değerli sorulardan biri Türkiye’de kamu maliyesinin istikametinin ne olacağı. Enflasyonu tek haneli sayılara indirmek için yetkililerin tüketici talebini azaltması gerekiyor, bu da daha düşük büyüme manasına gelir ve daha düşük büyüme çoklukla daha zayıf mali sonuçlara yol açabilir. Bahsettiğim üzere not kararı için gözden geçirilecek birçok gösterge var. Türkiye’deki iktisat siyaseti değişiminin bir yıllık bir düzeltme değil, ekonomiyi enflasyondan arındırmak için çok yıllık bir süreç olduğu göz önüne alındığında, kendimize Türk hükümetinin önümüzdeki birkaç yıl boyunca siyasete bağlı kalıp kalmayacağını sormak zorundayız. Bizim temel iddiamız, bağlı kalacakları tarafında. Bunu bir yıldan fazladır sürdürüyorlar ve lakin ana senaryomuza ait ‘tasarruf yorgunluğu’ riskleri de mevcut.
Pozitif bir görünüme sahip olduğunda, (Türkiye için kasımda) not artışı mümkün. Net rezervlerdeki güzelleşme ve cari açığın süratli formda daralması çok değerli. Not artışı kararı büyük ölçüde bu iki faktöre bağlı diyebiliriz. Ayrıyeten, Türkiye’nin güç ve altın ithalatındaki gerileme de çok kıymetli gelişme. Bu ortada, not kararı için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz siyasetine da bakacağız.”
ENFLASYON BEKLENTİLERİ
Frank Gill, Türkiye’ye ait enflasyon beklentilerini de paylaşarak, Türkiye’de yıllık manşet enflasyonun yüzde 52 ile hala epey yüksek düzeyde bulunduğunu ve enflasyonu düşürmenin vakit aldığını vurguladı.
Çok yüksek kalmaya devam eden hizmet enflasyonuna rağmen besin enflasyonunun hafiflediğini aktaran Gill, “Enflasyonu düşürmek muhtemelen birkaç yıl alacak. Bu nedenle Türkiye’de enflasyonun 2027’ye kadar tek haneli sayılara düşeceğini öngörmüyoruz. Kademeli bir dezenflasyon süreci bekliyoruz. Bu yıl sonu için enflasyon öngörümüz yüzde 43, 2025 sonu için yüzde 23 ve 2026 sonu için yüzde 10 düzeyinde. 2027 sonunda enflasyonun yüzde 10’un altına gerileyeceğini öngörüyoruz” tabirini kullandı.
Gill, yavaş gerçekleşmesi beklenen dezenflasyon sürecinin değerli bir ayağının Türk lirasının dolar ve Euro karşısında “çok az bedel kaybetmesinin sürdürülmesi” olduğunu belirterek, “Gelecek yıl Türk lirasının enflasyonun altında kıymet kaybedeceğini düşünüyoruz” dedi.
FAİZ İNDİRİMİ TAHMİNİ
TCMB’nin para siyaseti kararlarını yakından izlediklerini söyleyen Gill, manşet enflasyonun yüzde 50’nin üzerinde olduğu düşünüldüğünde, Bankanın para siyasetini çok erken gevşetmesinin bir risk olduğunu lisana getirdi.
Gill, “Bizim temel senaryomuz Merkez Bankasının yılın son çeyreğinde çok temkinli halde faiz indirimine başlayabileceği istikametinde. Bu muhtemelen kasımda olabilir fakat buradaki ‘temkinli yaklaşımı’ vurgulamak gerek.” değerlendirmesinde bulundu.
TCMB’nin siyaset faizinin bu yıl sonunda manşet enflasyonun üzerinde olacağını öngördüklerini söz eden Gill, “Enflasyonun yıl sonunda yüzde 42-43 düzeyinde olacağını düşünüyoruz. Bu nedenle siyaset faizinin muhakkak yüzde 45’in altına inmesini beklemiyoruz” diye konuştu.
Gill, bilhassa 2025’in mali konsolidasyon açısından kıymetli olduğunu ve Orta Vadeli Program’da argümanlı mali sıkılaşma önlemlerinin bulunduğunu vurgulayarak, “Mali sıkılaşmanın büyük bir kısmı 2025’te devreye girecek. Bu nedenle birinci olarak tezli mali amaçlar ve ayrıyeten talepteki yavaşlama nedeniyle 2025 biraz sıkıntı olabilir. Bu yüzden, önümüzdeki yıl siyaset yapıcıların yine dengeleme programına bağlı kalıp kalmayacaklarının sahiden test edilebileceğini düşünüyoruz” görüşünü paylaştı.
‘RESESYON ÖNGÖRMÜYORUZ’
Gill, Türkiye’de tüketici talebinin yavaşlamaya başladığını belirterek, “Bu yıl yüzde 3,6 ekonomik büyüme bekliyoruz, büyümenin gelecek yıl yüzde 2 düzeyine gerileyeceğini kestirim ediyoruz. Lakin biz Türkiye’de bir resesyon beklemiyoruz. 2025’teki yavaşlamanın akabinde, 2026’da yüzde 3’e ulaşan bir toparlanma öngörüyoruz. Türkiye iktisadında 2019’daki üzere keskin bir yavaşlama olabilir lakin rastgele bir takvim yılı için negatif bir büyüme beklemiyoruz” öngörüsünü lisana getirdi.
Türkiye’nin hayli güçlü, çeşitli ve açık bir iktisadı olduğunu kaydeden Gill, özel bölümün dirençli olduğunu belirtti.
Gill, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği mutabakatının birçok avantaj sağladığına işaret ederek, “Türkiye, bilhassa ekonomik açıklık açısından öbür gelişmekte olan ülkeler olan Arjantin ve hatta Brezilya’nın sahip olmadığı avantajlara sahip, bilhassa ekonomik açıklık noktasında. Bu da iç talep zayıfsa şirketlerin ihracata odaklanabileceği manasına geliyor” dedi.