İsrail’in bir haftadır Lübnan Hizbullahı’nı gaye alan hava atakları Ortadoğu’daki taşları yerinden oynattı. İsrail ordusunun evvelki akşam Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde yer alan Hizbullah karargâhına yönelik gerçekleştirdiği hava bombardımanında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın (64) öldüğü açıklandı. Dün sabah saatlerinde İsrail ordusu, Nasrallah’ın öldürüldüğünü resmi olarak duyururken birkaç saat sonra Hizbullah, ‘Direnişin efendisi, salih kul Seyyid Hasan Nasrallah şehit oldu’ diyerek vefatı doğrulayan bir açıklama yaptı. Nasrallah’ın yanı sıra Güney Cephesi Kumandanı Ali Karaki’nin de öldüğü belirtildi.
‘YENİ DÜZEN’ BASKINI
İsrail ordu radyosu, atakta İsrail Hava Kuvvetleri’ne ilişkin F-35 savaş uçaklarının, Nasrallah’a suikast düzenlemek için gayeye her biri 1 ton yükünde olan ABD imali yaklaşık 85 adet sığınak delici bomba attığını açıklarken hücumun gayesinin yeraltındaki merkezi Hizbullah karargâhı olduğunu öne sürdü. Sığınak delenler 6 metre kalınlığında betonu kıracak güçte oluyor. İsrailli Kanal 13’e nazaran Hizbullah’ın ana karargâhı yeraltının 14’üncü katında bulunuyordu. Yeniden İsrail medyasına nazaran suikast, ‘Yarasa Filosu’ olarak da bilinen hava kuvvetlerinin “119. birimi” tarafından gerçekleştirildi. Harekâtın ismi ise ‘Yeni Nizam Operasyonu’ olarak açıklandı. Lübnan Sağlık Bakanlığı, cuma günü ve dünkü taarruzlarda en az 33 kişinin öldüğünü ve 195 kişinin yaralandığını açıkladı.
İSRAİL MEYDAN OKUDU
İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi, Nasrallah’ın öldürülmesinin akabinde İsrail’in ülkeyi ve vatandaşlarını tehdit eden herkese ulaşacağı yolunda açıklama yaptı. Halevi, “İsrail’i kim tehdit ediyorsa, ona nasıl ulaşacağımızı biliyoruz” dedi. Halevi, Nasrallah’ı öldüren Beyrut saldırısının uzun vakittir planlandığını, tam vaktinde ve başarılı bir formda gerçekleştiğini de söyledi.
ABD’DEN İSRAİL’E TAM DESTEK
Pentagon’un Basın Sözcüsü Yardımcısı Sabrina Singh gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD bu operasyonda yer almadı ve bize evvelden haber verilmedi” tabirini kullansa da, Savunma Bakanı Lloyd Austin’in, operasyon devam ederken İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile telefon görüşmesi yaptığı ortaya çıktı. Austin’in bu görüşmede, ABD’nin İsrail’in kendini savunma hakkına “tam destek” verdiği tabir edildi.
HAMANEY’DEN BAŞSAĞLIĞI
İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in, Nasrallah’ın ailesine başsağlığı dilediği aktarıldı. Hamaney’in ayrıyeten yayımladığı yazılı açıklamasında “Lübnan’ın eşsiz önderinin kanı yerde kalmayacak” kelamlarını kullandığı belirtildi.
BİR YILDA BÖLGEYİ DEĞİŞTİREN OLAYLAR
* Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği baskınla ateşlenen fitil, İsrail’in misilleme olarak Gazze Şeridi’nde askeri-sivil maksat ayırmayan şiddetli işgaliyle büyümeye devam ediyor.
* 19 Mayıs’ta İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan’ın da ortalarında bulunduğu bir heyeti taşıyan helikopter makus hava şartları sebebiyle düştü. Kazada kurtulan olmadı.
* 5 Temmuz’da İran’da yapılan cumhurbaşkanı seçiminin ikinci çeşidinde reformcu aday Mesud Pezeşkiyan, muhafazakâr rakibi Said Celili’yi geride bırakarak cumhurbaşkanı seçildi.
* 30 Temmuz’da Lübnan Hizbullah’ı Lideri Hasan Nasrallah’ın sağ kolu, askeri işlerden sorumlu kıdemli danışmanı Fuad Şükür, Beyrut’ta düzenlenen bir hücum sonucu öldürüldü.
* 31 Temmuz’da İran cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın vazifeye başlama törenine katılan Hamas lideri İsmail Haniye, Tahran’da konuk edildiği konutunda uğradığı suikast sonucu öldürüldü.
* Hizbullah’ta Fuad Şükür’ün akabinde onun yerine atanan, kümenin iki numaralı ismi olarak gösterilen İbrahim Akil, 20 Eylül’de Beyrut’ta öldürüldü.
* 17 Eylül’de Lübnan’da Hizbullah mensubu binlerce kişinin davet aygıtları eş vakitli olarak patladı, 40’a yakın kişi öldü, 3 bin kişi yaralandı. Hafta başından itibaren ise İsrail, Lübnan’a ağır hava taarruzları başlattı.
* 27 Eylül’de İsrail Şii kümenin Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde yer altında bulunan merkezi karargâhını maksat aldı. Saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Güney Cephesi Kumandanı Ali Karaki öldürüldü.
NASRALLAH KİMDİ
LÜBNAN’IN KÖYÜNDEN BÖLGESEL AKTÖRLÜĞE
İSRAİL’in evvelki gün Beyrut’un güneyine düzenlediği hava taarruzunda ölen Hasan Nasrallah, Şubat 1992’den bu yana liderliğini yaptığı Hizbullah’ın paramiliter bir güçten Lübnan siyaseti ve Ortadoğu’nun değerli aktörlerinden biri haline gelmesindeki en büyük etken olarak görülüyordu.
HAYATI SAVAŞLA BAŞLADI
* 1960’ta Beyrut’un doğusundaki bir mahallede dünyaya gelen Nasrallah, şimdi 5 yaşındayken Lübnan’da patlak veren iç savaş nedeniyle ailesinin yanında ülkenin güneyindeki köylerine göçtü. Manav tezgahı bulunan bir babanın dokuz çocuğundan biriydi.
* Tarihî olarak Şii nüfusun ağır olduğu ve İsrail’e karşı savaşın daima ön cephesinde yer alan Lübnan’ın güneyinde büyüyen Nasrallah, 15 yaşındayken o periyodun en değerli Şii kümesi Emel Hareketi’ne katıldı.
* 16 yaşında Irak’ın Necef kentine giden Nasrallah, Baas idaresinin Lübnanlı Şii öğrencileri buradaki ilahiyat okullarından uzaklaştırma kararı nedeniyle 2 yıl sonra Lübnan’a döndü. Lakin burada tanıştığı Abbas Musavi ve İran devriminin lideri olacak Ruhullah Humeyni’nin fikirleri kendisi üzerinde tesir bıraktı.
* 1982’de İsrail güçleri Lübnan’ın bir kısmını işgal ederken, Tahran idaresi bu ülkede direkt İran kontaklı bir milis güç kurmaya karar verdi ve Hizbullah 1985’te resmen kuruldu. Hasan Nasrallah ve Abbas Musavi de Hizbullah’a katılırken kümenin liderliğini Subhi el Tufeyli üstlendi.
32 YAŞINDA BAŞKAN OLDU
* Nasrallah daha sonra İran’ın Kum kentinde ilahiyat fakültesinde eğitim görürken, burada Farsçasını geliştirdi ve çok sayıda İranlı isimle yakınlık kurdu. Tufeyli’nin İran’la çelişen siyasetler uygulaması nedeniyle Tahran kümenin liderliğine 1991’de Abbas Musavi’yi atadı.
* Lakin Musavi 1992’de İsrail casusları tarafından öldürüldü ve Nasrallah 32 yaşında kümenin başına geçti. Bu periyoda kadar sadece askeri bir güç olarak Lübnan’da tesirli olan Hizbullah, 8 mensubunun parlamentoya girmesiyle tesir alanını genişletmeye başladı.
* Nasrallah liderliğinde dernekler, hastaneler ve okullar aracılığıyla kurulan toplumsal hizmet ağı, kümenin Şii siyasi hareketindeki meşruiyet tabanını güçlendirdi.
ÇATIŞMALARLA BÜYÜDÜ
* İsrail’in 2000 yılında Lübnan’dan büsbütün çekileceğini açıklaması birçok etraf tarafından Nasrallah’a atfedildi ve onu Arap dünyasında bir kahraman haline getirdi.
* 2006 yılında İsrail ile girişilen savaş sonrası Arap ülkelerindeki saygınlığı artan Nasrallah, ülke içinde vakit zaman yükselen muhalif teşebbüslere karşın Lübnan siyasetinin müdahale edilemeyen bir ismi haline geldi. Güvenlik gerekçesiyle kamusal görünürlüğü azalan Nasrallah, görüntü iletilerle halka seslenmeye başladı.
KARİZMATİK BULUNURDU
* Güney Beyrut’ta eşi Fatimah Yasin ve dört çocuğuyla birlikte yaşıyan Hizbullah önderinin en büyük oğlu Haydi, 1997’de İsrail’e karşı düzenlenen bir operasyonda hayatını kaybetti. Arapçaya olan hâkimiyetiyle güzel bir hatip olan Nasrallah, hafif peltek konuşması ve şakacı yapısıyla halk tarafından da sempatik ve karizmatik bir başkan olarak görülüyordu.
* Nasrallah liderliğindeki Hizbullah, Filistin davasına dayanak verirken örgütün Suriye iç savaşında rejim yanında yer alması, İran ile kurduğu yakın bağlantılar nedeniyle bölgesel bir aktör haline gelse de bir yandan da bu bağ ağı Lübnan’da tenkit konusu oluyordu.