Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Şenkaya, Marmara’da 7 büyüklüğünde sarsıntı gerçekleşme mümkünlüğünün yüzde 50’lere yaklaştığını belirterek, Bursa kent merkezi ile Gemlik ve Mudanya ilçelerinin yer yapısının ve mevcut yapı stokunun, mümkün bir sarsıntıda daha fazla hasara yol açabileceğini söyledi. Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat sarsıntılarının akabinde talebin arttığı karot testine ise 2 yıl sonra başvuran kalmadı.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde ülke genelinde bina dayanıklılık testi müracaatları bir kere daha artarken, talepler ise vakit geçtikçe azaldı. ‘Evim zelzelede yıkılır mı?’, ‘Binam sağlam mı?’ sorularına cevap arayanlar, Zelzele Dayanıklılık Testi yapan belediyeler, lisanslı mühendislik firmaları ve üniversitelerin kapısını çaldı. Vakit geçtikçe talepler azalırken, zelzelenin üzerinden geçen 2 yılda ise başvuran da kalmadı. Zelzeleden sonraki birinci 4 aylık süreçte, Bursa Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı’na de 300’ü aşkın kişi, karot testi yaptırmak için başvurdu. Lakin bu şahıslardan hiçbirisi oturdukları binalarda inceleme yapılabilmesi için gerekli olan süreçleri tamamlamadı. Sarsıntının 4’üncü ayından sonra müracaat eden de olmadı.
“Maddi şartları sağlayamıyorlar”
Bursa’da 27 Ocak’ta meydana gelen 4.1 büyüklüğündeki zelzele ve Ege Denizi’ndeki sarsıntı fırtınasının, vatandaşların, oturdukları binaların sağlamlığını tekrar sorgulamasına neden olduğunu fakat karot testi müracaatlarının sonuçlanmamasının esas nedeninin ekonomik yetersizlik olduğunu söyleyen Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Şenkaya, “Özelde Bursa vilayetinde de birçok karot testi talebi geldi. Fakat alışılmış ki, halkımız süreci öğrendiğinde, yani zelzele performans tahlili yapılmasıyla birlikte, işin resmiyete gireceğini bilmesiyle, gerekli tedbirleri alabilecek maddi şartlar sağlanamayabiliyor. Münasebetiyle gelen taleplerin birçoğu gerçekleştirilemiyor. Bizim yapmamız gereken yalnızca yıl dönümlerinde değil, her an bu sarsıntı konusunu, sarsıntı tehlikesini aklımızda tutmamız, yaşatmamız ve tedbir almamız gerekiyor” diye konuştu.
“Yerinde güçlendirme yapmalıyız”
Yapı güvenliği ile ilgili farkındalığın her vakit gündemde tutulması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Şenkaya, yerel yönetimlerin, alınması gereken tedbirleri konuşmak yerine, uygulamaya geçmek için daha proaktif bir yaklaşım benimsemeleri gerektiğine dikkat çekip, vakit ve maliyet açısından değerlendirildiğinde, kentsel dönüşüm kısa vadede uygulanamayacağı için, yerinde dönüşüm ve güçlendirme yapılması gerektiğini belirtti.
6 Şubat sarsıntılarını hatırlatarak, yerinde güçlendirme yapılan 3 binadan 2’sinin ayakta kaldığına dikkat çeken Mustafa Şenkaya, şunları söyledi:
“Önlemler konusunda alışılmış en fazla bilinen kentsel dönüşüm var. Lakin Marmara Bölgesi’ndeki vilayetler büyük yapı stoklarını ve büyük nüfusları içerdiği için, tahminen kentsel dönüşüm maliyetli ya da süratli olamayabilir. Bizim zira süratli hareket etmemiz gerekiyor. Hasebiyle aslında hem bir yer hem de yapı stokunu tahlil ederek, yerinde güçlendirmeler çok kıymetli bir seçenek olabilir. Zira biz Maraş sarsıntılarından biliyoruz ki yerinde yapılmış güçlendirmeler, yapıyı ayakta tutuyor ya da yapının içindeki vatandaşlarımızı sağ çıkaracak kadar hasar alabiliyor. Münasebetiyle biz yerinde güçlendirmeyi de düşünmemiz gereken devirlere denk geliyoruz. Bundan 10 sene evvel konuşmuş olsaydık, planlı bir kentsel dönüşümü yapma olasılığımız daha yüksekti. Lakin şu anda kentsel dönüşüm artı yerinde güçlendirmeyi konuşacağımız vakitlere denk geldik.”
“Hatay ile Bursa ortasında benzerlik var”
Marmara’da 7 büyüklüğünde sarsıntı gerçekleşme mümkünlüğünün, yüzde 50’lere yaklaştığını söz eden Doç. Dr. Şenkaya, Hatay ve Bursa’nın yer özellikleri, yapı stoku ve tarihi yapılar bakımından benzerlik gösterdiğini ve 2 kent ortasında kıymetli bir paralellik bulunduğunu söyleyerek, kent merkezi ile bilhassa Gemlik ve Mudanya ilçelerinin taban yapısının ve mevcut yapı stokunun, muhtemel bir zelzelede daha fazla hasara yol açabileceğini vurguladı.
Şenkaya, şunları söyledi:
“Her an yanı başımızda gerçekleşecek 7 yahut üstü sarsıntıda, Bursa, Gemlik ve Mudanya ne yazık ki üzülecektir. Bursa kent merkezi, Gemlik ve Mudanya’nın taban özellikleri, yapı stoku, ne yazık ki halihazırda zelzele tesirliliğini büyüterek, yapıya tesir ettirme formunda bir özelliği var. Bunun en çarpıcı örneğini de aslında biz Maraş sarsıntılarında Hatay’da görüyoruz. Hatay gerek yer özellikleri, gerek yapı stoku, gerek tarihi açısından Bursa ile benzerlik içeriyor. Esasen Hatay ile Bursa ortasında zelzele tehlikesi, benzerliği de var. Münasebetiyle Hatay’da görmüş olduğumuz acıları yaşamamak ismine, Bursa’da artık bu saydığım üç yer öncelikli olarak, bütün ilçe merkezlerinde daha proaktif, daha tedbirleri konuştuğumuz değil, tedbirleri aldığımız vakitlere denk geldik.” (DHA)