Türkiye’nin sanatla dolup taşan kentlerinden İstanbul, Ankara ve İzmir’de bulunan tiyatro, stant, atölye üzere aktiflikleri derleyen Haftanın Sanat Rotası, bu hafta on üçüncü sayısıyla sizlerle. Bu haftanın derlemesinde birbirinden farklı stantlar ve tiyatro oyunları yer alıyor.
Her hafta cuma günü yayımlanan Haftanın Sanat Rotası’nda bu hafta 21-27 Aralık tarihlerindeki aktifliklerine yer veriliyor.
İşte İstanbul, Ankara ve İzmir’de sizler için derlediğimiz kültür sanat aktiflikleri:
İstanbul’da bu hafta
-O kedi siyah mıydı
Seda Gazioğlu’nun “O Kedi Siyah Mıydı?” başlıklı ferdî standı, 11 Aralık 2024-11 Şubat 2025 tarihleri ortasında Haliç Sanat-3’te sanatseverlerle buluşacak.
Seda Gazioğlu yeni standında, “Bir gölge-bir kedi geçti… Geriye yalnızca bir soru kaldı: O kedi siyah mıydı?” sorusundan yola çıkarak sanatseverleri derin bir keşif seyahatine çıkarıyor. Stant, alışılmışın dışındaki sanatsal lisanı ile izleyiciyi kendi endişeleri ve ritüelleriyle yüzleşmeye davet ederken, bilinmeyenin getirdiği tasayı hafifletme isteğini ön plana çıkartıyor.
Sanatçının multidisipliner tekniklerle ürettiği yapıtlarından oluşan bu stantta, burun buruna gelindiğinde karşısında çaresiz kaldığımız mevt korkusu ve buna karşılık inançlı liman olarak sığındığımız batıl inançlar özelinde insan zihninin topografisi, toplumsal ritüeller ve de toplumsal örüntüler üzerine ağırlaşıyor.
Sanatçı, antik halılar üzerine yağlı boya, paslanmaz çelik, kumaş üzeri nakış, mermer ve ayna üzere daha birçok gereç ile ürettiği sanat yapıtlarıyla, batıl inançlar üzerinden kuşaktan nesile aktarılmış ve bu coğrafyaya ilişkin gündelik geleneklerin görünmeyen yüzlerini gözler önüne seriyor.
Seda Gazioğlu’nun “O Kedi Siyah Mıydı?” standı, 11 Aralık 2024 – 11 Şubat 2025 tarihleri ortasında, İBB Miras’ın gerçekleştirdiği onarım çalışmalarının akabinde yine açılan ve İBB Kültür’ün düzenlediği etkinliklere mesken sahipliği yapan Haliç Sanat-3’te sanatseverlerle buluşacak.
-Benim Küçük Dünyamın Dışında / Tuncay Topcu
Sanatçının amorf formlarla oluşturduğu soyut fotoğraflarına yer veren stant, “ben” olgusunu, iç ve dış dünya ortasındaki zıtlık ve çatışmaları keşfe çıkıyor. Sanatkarın son devir üretimlerinden oluşan tuvallerinde amorf yapılar ve girift biçimler, aerodinamik bir yapıyla bütünleşerek hassas renk algısının tesiri ile biçimleniyor.
Amorf biçimlerin kontürü olmaktan çok, her an değişmeye ve öbür bir şeye benzemeye meyilli çizgileri, birbirini yok etme uğraşı içinde hayâli ya da gerçek beşerler, objeler, ağaçlar üzere biçimlerin gölgeleri olarak tuval yüzeyinde gezintiye çıkıyorlar. 21 Aralık’ta Galeri/Miz’de sanatseverlerin ziyaretine açılan stant 19 Ocak tarihine kadar açık kalacak.
–
Sanat seyahatinin başındaki isimleri vurgulayan ve yeni seslere alan açan stantta, 31 sanatkarın yapıtı yer alıyor.
Çağdaş̧ sanatın gelişimine katkıda bulunmak ve sanatkarlara dayanak sağlamak emeliyle hayata geçirilen projede yer alacak sanatkarlar ve yapıtları, açık davet sonucu Fevzi Karakoç, Hayri Esmer, Marcus Graf ve Nilgün Bilge’nin değerlendirmesiyle belirlendi. Decollage Arka Space’te ziyarete açılan bu eşsiz stant, 23 Ocak tarihine kadar galeride olacak.
-Fındıkkıran
Alman muharrir E.T.A. Hoffmann’ın değişik ülkelerdeki misal halk hikayelerinden yola çıkarak 1816’da yazdığı “Fındıkkıran ve Fareler Kralı” isimli hikayeyi Fransız müellif Alexandre Dumas (père); kıssanın kasvetli havasını yumuşatıp bir masal havasına dönüştürerek, uyarlama ve çeviri formunda 1844’te yayımlanmıştır. Çaykovski ve Petipa’nın işbirliği ile ortaya çıkan Fındıkkıran balesi; küçük Alman kız Clara Stahlbaum’un yeni yıl ikramı olarak aldığı fındıkkıran oyuncağı ile ilgili hayallerin bahis edildiği bu büyü – masal usulü, yılbaşı klasiğidir.
Sanatseverlerin büyük beğenisini kazanmış olan Fındıkkıran, 2024 – 2025 sanat döneminde da izleyicisiyle buluşmaya devam ediyor. Fındıkkıran balesi, 23 Aralık-16 Ocak tarihleri ortasında Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) izleyicileriyle buluşacak.
-Angelus
Angelus, çıkış noktasını Walter Benjamin’in “Tarih Meleği” pasajından alan; metin, müzik ve dans/eylemin birlikte kullanıldığı bir “dans tiyatrosu” yapıtıdır. Gözlerini geçmişin felaketlerine dikmiş, geleceğe hakikat gerisin geri ilerleyen bir kahramanın kıssasını anlatıyor. Unutamadıkları ortasında: köyünden mahcup bir oğlan çocuğu olarak göçtüğü kentte mahcubiyetini zorbalaşarak bastıran bir baba da var, yerinden yurdundan sürgün ettirdiklerinin gerisinden “yine olsa tekrar yapardım!” diyen yönetimci de…
Bu kıssada şahsî olanla kolektif belleğin arketipleri iç içe geçiyor. Kurumuş bir çayın üstüne köprü yaptırıp geçenden 30, geçmeyenden 40 akçe alan Dumrul’un zorbalığı, kendisini yaralayan babasını kurtaran Boğaç’ın sadakati ve onların Anadolu-İslam coğrafyasına bıraktığı miras da kahramanın omuzlarında…
Kahramanımız küçük bir oğlan çocuğu üzere, büyük adam kadrosunu giyinip rol keserken; geçmiş ile gelecek ortasında salınıp, kendisini güzelleştirmenin ve nesiller ortasında zehrinden arınmış bir transferin ihtimalini arıyor.
-Romeo’yu beklerken
Bilinmeyen bir vakitte gerçekleşen bir savaş.
Dışarıdaki kaos devam ederken kendini meskenine kapatmış, hayal dünyasına tutunarak yaşayan hassas, genç bir bayan: Talya
Talya’nın gereksinimlerini karşılamak üzere hayatını tehlikeye atarak sık sık onu ziyaret eden bir abla: Raneen ve konuta gizlice giren bir düşman askeri: Edhem.
Üç karakter de farklı formlarda hayatta kalma uğraşı verirken, ortalarında gelişen, dönüşen ya da başa saran ilgiler…
2024 Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri’nde “Yılın Yönetmeni” ve “Yılın Bayan Oyuncu” kollarında aday gösterilen “Romeo’yu Beklerken”, savaş ortamında inançlı alan ile inançsız alan ayrımının nasıl birbirine karışıp değişebileceğini gösterirken mim, absürt ögeler ve gerçekçi tiyatro dinamiklerinden yararlanarak savaşın acımasızlığı ve saçmalığını ele alıyor.
Ankara’da bu hafta
-Sayın Yargıç
En son ne vakit sustunuz? Ne anlatacağınızı bilemediğinizden, kime anlatacağınızı bilemediğinizden, nasıl anlatacağınızı bilemediğinizden sustunuz? Ya da “Zaten ne anlatırsam anlatayım anlamayacaklar” diyerek? Susuşunuzun karşınızdakini cesaretlendirdiğini, çok bağıranın çok haklı çıktığını, sustukça susuşlarınızın arttığını, koskoca ve haklı bir güruh olarak sustuğunuzdan azıcık ve haksız kaldığınızı bildiğiniz halde en son ne vakit sustunuz?
Hepimiz bir vakit, bir biçimde sustuk, susuyoruz, susacağız… Tahminen de tam aykırısını yapmanın vakti. Yıllardır biriktirdiği susuşlarını haykırmaya karar veren Zeynep Avukatı izlemeye davetlisiniz. Oyunu kuralına nazaran oynamaktan vazgeçen ve “anlatılamazlığı öldürmeye” karar veren Zeynep anlatacak. Sayın Yargıç, 23 Aralık Pazartesi günü DT Ankara Akün Sahnesi’nde olacak.
-Kral Lear
Tiyatro tarihinin kült yapıtlarından biridir Kral Lear. Bir ülkede yaşanacak en acımasız erk savaşının sonuçlarını yeniden acımasız bir lisanla gözlerimizin önüne serer. Bu savaş, bütün kıymet yargılarını, töreleri, ahlak kurallarını yerle bir eder. Shakespeare toplumları kemiren kurtların hangi kalplerin kuytularında ürediğini anlatır bize. Shakespeare’in kült oyunu Kral Lear oyunu 23 Aralık Pazartesi günü Çankaya Sahne’de olacak.
-Drakula
Bram Stoker’ın ölümsüz yapıtı Drakula romanındaki karakterlerden hareketle Okan Bayülgen’in tekrar kaleme aldığı ve yönettiği oyunda, tarihin en ünlü fantastik karakterlerinden biri olan Drakula’ya Okan Bayülgen, vampir avcısı Van Helsing rolüne ise Hayko Cepkin hayat verecek.
Okan Bayülgen Drakula’yı yine yazarken öyküyü romanın yetmiş yedi yıl sonrasına bugünden yarım asır öncesine taşıyor. Tarihin kritik bir eşiğine…
Sahnedeki canlı orkestrada Kurtalan Ekspres’in bas gitaristi, unutulmaz bestelerin sahibi Ahmet Güvenç de yer alacak. Drakula 23 Aralık Pazartesi günü ATO – Congressium Kongre ve Stant Merkezi’nde olacak.
-Sihirli Ayna
19. yy. öykülerinden olan “Gerçek ve Yalan” hikayesi, çocuklar için uyarlanmış bir dans tiyatrosuyla sahneye taşınmıştır.
Gerçek ve arkadaşları keyifli ve huzurlu bir halde kendi sistemlerinde yaşarken bir gün Palavra ortaya çıkar ve göstermeye çalıştığı uydurma kimliğiyle onları kandırır. Yapayalnız kalan Gerçek, sürdürmeye başladığı gayretin sonunda, gerçek yolu herkese kendi yansımasında gösterecektir ve Palavra kendini aynada görebildiği vakit o da kendi doğrusunu bulacaktır. Sihirli Ayna oyunu 21 Aralık Cumartesi günü 2 farklı seansla seyircisinin karşısına çıkacak.
-Vera yahut Nihilistler
“Gün batımından bu yana çok kar yağmış, ne kadar tuhaf, hayatının en gerçek yanları, beşere her vakit bir düş üzere geliyor. Bu büyük saraydaki kabine toplantısı, halkı öldürecek o müthiş yasa, tutuklanma, avludaki haykırış, tabanca sesi, çarın kanlı elleri ve sonra taç. Lakin aşk nasıl da dengeyi bozuyor. Aşkla kıyaslayınca bu parıltılı dünya ne kadar sönük kalıyor!”
Günümüz çağdaş dünyasında insan, aşkın olandan uzaklaşmıştır. İnsanlık, hayatta kalma ihtiyacının/zekânın soğukluğuna, romantize edilmiş yalancı hislere ve heyecanlara, hayvansı içgüdülerin yalancı özgürlüğüne teslim olmuş, edilgenleşmiştir. Lakin, İnsanın, dönüştüren/yaratan, heveslerin ötesinde etken bir aksiyon yapması hala mümkündür. Bu umut, öldüğü otel odasının duvarına “birimiz gitmeli” yazan Wilde’ ın oburu için vermiş olduğu “yaşamak” sorumluluğunda batındır.
-Buradan Her Şey Daha Hoş Görünüyor
Buradan Her Şey Daha Hoş Görünüyor
Felaketlerin art geriye geldiği, çok da uzak sayılmayacak apocalyptic bir vakti işaret eden oyun, bir ortaya gelmesi mümkün olmayan iki insanın müsabakasının, yana yana durabilmesinin değerini anlatıyor. Endişenin karar sürdüğü bir ortamda; ulaşılması gereken gayelerin, aşılması gereken mahzurların içinde daima düşen insan için umutlu bir gedik açmak mümkün mü?
“Eğer birini düşünüyorsan o kadar da umutsuz değilsin.”
Bu farklı tiyatro oyunu 21 Aralık tarihinde Uzaklık Sahne’de olacak.
İzmir’de bu hafta
-Evinde Hissetmek, Yine ve Tekrar Sergisi
Sergi, kendisini İzmirli bir sanatçı olarak tanımlayan, 1985-93 yılları ortasında Dokuz Eylül Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi’nde eğitim gören Ekrem Yalçındağ’ın 40 yıl evvel sanat hayatının başladığı kente duyduğu manevi bağlılığa sembolik bir hürmet ve karşılık niteliğinde. Yalçındağ, sanatçı tutkusunun yeşerdiği, esaslı dostluklar inşa ettiği, gençlik yıllarının coşkulu günlerini yaşadığı İzmir’e yine dönmenin memnunluğu ve huzurunu standının ismine da taşıyor. Ekrem Yalçındağ’ın son devir çalışmalarından bir seçki sunan stantta sanatkarın üç ana periyodunun en karakteristik çalışmaları yer alıyor. Yükünü “Doğa” ismini verdiği son devir çalışmalarına, “Monokrom” ve “Sonsuzluk” serilerinden yapıtlar eşlik ediyor. Sanatkarın “Doğa” serisi, birinci günden bugüne sanatsal fikrinin merkezinde yer alan tabiat fikrinin geldiği son kademeyi temsil ediyor
-Tasarımcıların Gözünden Aziz Nesin Kitapları
8. İzmir Memleketler arası Mizah Şenliği’nin bu yılki stantlarından biri Nesin Vakfı Aziz Nesin Arşivi işbirliği ile düzenlenen ‘Tasarımcılarım gözünden Aziz Nesin Kitapları’. Kitapta ülkemizin seçkin tasarımcılarının Aziz Nesin kitapları için yaptığı kapak dizaynları yer alıyor.
-Han Duvarları
Faruk Nafiz Çamlıbel’in Türk edebiyatının en değerli yapıtlarından biri olarak kabul edilen “Han Duvarları” başta olmak üzere müellifin değerli çalışmalarından bir ortaya getirilerek hazırlanan bu şiir dinletisi, eski çağların ruhunu, tarihini ve coğrafyasını derinlemesine sahneye taşıyor. Çağımızın değerli tiyatro bestekarlarından Cem İdiz tarafından bestelenen canlı müzik modüllerinin Faruk Nafiz’in ölümsüz dizeleriyle iç içe geçmesiyle, oyun eşsiz bir sahne tecrübesi sunuyor. Şiir ve müziğin buluştuğu bu büyülü performansta, eski çağların yankılarıyla dolu bir sanatsal şölen sizi bekliyor. han Duvarları oyunu 20 ve 21 Aralık tarihlerinde Han Tiyatrosu Ünal Gürel Sahnesi’nde olacak.
-Madame Bovary’nin Çığlığı
Gustave Flaubert’in “Madam Bovary” isimli yapıtından uyarlanarak yazılan oyun tek kişiliktir. Oyun, bayanı toplumsal zorunlulukların ve baskının altında debelenirken içinde cereyan eden hayal, tutku ve heyecanlarını sahneye taşır. Yaşadığı zahmetlerin içinden vakit zamanseyirciye aynalarını gösterip kıssasını anlatmaya geri dönen Emma, müziğe döktüğü tutkularını dansıyla sahneye vurur. “Öteki” kavramını sorgularken, -cezboluşun kayboluşu- üzerine dökülen ömrünü seyre sunar. Madame Bovary’nin Çığlığı oyunu 23 Aralık Pazartesi günü Ahmet Piriştina Kültür Merkezi’nde olacak.
-Cambazın Cenazesi
Küçük bir taşra kasabasında yaşayan insanların kurduğu optimist hayaller çok daha berbat bir durumun habercisidir. Rasim İsmet nam-ı öbür Cambaz Rasim bir gece apansız ölür. Arkasında onu seven koca bir aile ve verimli, koca bir arazi bırakır. Cambaz Rasim’in tek bir isteği vardır vefatının akabinde. O da kendi konutunun bahçesine gömülmek. Fakat kendi konutu artık onun değildir. Dozerler yıkım için yaklaştığında iki küçük torunu duyar Cambaz Rasim’in yürek sızısını.
Bir kentsel dönüşüm öyküsünü komik biçimde işler Cambazın Cenazesi. Mevt de bir dünya işi. Cambaz’dan kaldı geriye bir abdest bezleri bir de seccadesi. Onun artık ne meskeni vardır ne de canı…
Cambazın Cenazesi 25 ve 27 Aralık tarihlerinde Tiyatro Kök35’te olacak.
-Yansıma
Bilinmeyen bir vakitte ve ülkede geçen oyun, isyancıların ateşe verdiği bir kentin ortasında, ezberleri bozan, ucube fantezilerin yaşandığı bir randevu meskeninde geçer. İçinde yaşadıkları dünyanın çarpık yanlarına, ayrıcalıklı sınıfların kendi çıkarları için iki yüzlü seçimlerine, kaypak bir sistemin kendini yaşatabilmek ismine göze aldıklarına şahitlik ederiz.
Jean Genet’ın “Balkon” isimli oyunundan uyarlanan bu oyun, 25 Aralık Çarşamba günü Sekizde Sahne’de olacak..